Vijf redenen voor een iPad-offday

Vanaf maandag, zo rond een uurtje half acht ’s begint de dagelijkse ochtendspits in huize Middendorp. De kleuter stormt met twee treden tegelijk de trap af en nestelt zich onder een dekentje op de bank. De peuter is al een poosje wakker en drinkt tussen het spelen door zijn ochtendpapje. Manlief zet een kopje koffie en smeert ondertussen de boterhammen. De televisie gaat aan. Afhankelijk van het tijdstijd dat ik beneden kom, hoor ik Lassie, Megamindy of de smurfen er vrolijk op los tetteren. In een kort tijdsbestek is het boterham eten, drinken, aankleden, whatsappen en e-mail checken, tassen inpakken, haren kammen, jassen aan en televisie uit. We stormen naar buiten en ieder gaat op weg naar zijn plek voor die dag: de crèche, school of het kantoor. Aan het einde van de (mid)dag doen we vrolijk het omgekeerde ritueel: jassen op de kapstop, tassen uitpakken, whatsappen en e-mail checken en wat eten en drinken.

Digi-regels

Op een doordeweekse dag staren we als gezin gemakkelijk op zo’n negen verschillende digitale schermen. Thuis, op het werk en op school. Op kantoor kan ik niet meer zonder computer, maar in de klas is het digibord ook niet meer weg te denken. De juf tovert nou eenmaal sneller een plaatje te voorschijn met een druk op de knop dan met het schoolbordkrijtje. Thuis hebben we zo onze regels: geen smartphone of tablet tijdens het avondeten en de televisie gaat pas aan na zessen. Dat lukt… meestal. Hoewel het ‘soms’ toch verdomd handig blijkt om van de regels af te wijken. Vooral tijdens het koken of wanneer ik die ene belangrijke mail moet versturen. Op zo’n moment lukt het me niet om gehoor te geven aan prangende kinderverzoeken.

#1 Nadelig voor sociale ontwikkeling

Dankzij de tablet, televisie en smartphone kunnen we onze favoriete series kijken, eindeloos veel spelletjes doen, de wereldwijde bibliotheek gebruiken en die leuke kleertjes of missende onderdelen bestellen. Er zijn veel voordelen, maar er zijn ook zeker nadelen. Nieuw Amerikaans onderzoek^* heeft aangetoond dat vijf digitaal-vrije dagen een enorm effect heeft op kinderen. Al gauw kijken kinderen op een normale schooldag 4,5 uur* naar een scherm (inclusief spelcomputers). Kinderen verliezen door dit vele digitaal schermstaren het vermogen om emoties van andere mensen te begrijpen. Volgens de onderzoekster, kun je vanaf een scherm geen non-verbale emoties leren. Wat wel het geval is bij face-to-face contact. Om te zorgen dat kinderen belangrijke sociale vaardigheden blijven ontwikkelen, is het verstandig om simpelweg het aantal digitale uren te verminderen of beter nog, digitaal-vrije dagen in te lassen.

Het klinkt op zich niet gek dat persoonlijk contact essentieel is voor het leren van sociale vaardigheden. Onze vijfjarige verwart het fenomeen toelachen nog vaak met uitlachen of ziet niet altijd aan mijn gezicht of ik boos of blij ben. Op haar leeftijd is dat niet verontrustend, want ze leert nog volop. Maar als mijn kinderen straks volwassen zijn en non-verbaal gedrag niet goed kunnen interpreteren, is dat ernstiger. Het wil niet zeggen dat de iPad bij ons nu definitief in de kast gaat, maar een iPad-offday in de week kan geen kwaad.

Nog vier redenen voor een iPad-offday

• #2 De basis van de hersenontwikkeling wordt in de eerste levensjaren (0-6 jaar) gelegd. Kinderen leren juist door hun zintuigen volop te gebruiken en door menselijke interactie. Ze moeten ruiken, zien, proeven, voelen, en horen in de echte wereld. De app’s op een tablet bieden meestal een vluchtige en oppervlakkige informatieverwerking.
• #3 Uit onderzoek blijkt dat overmatig tabletgebruik bij kinderen een negatief effect heeft op de concentratie.
• #4 Het gebruik van een tablet door jonge kinderen – zonder begeleiding van een volwassene – activeert de rechter hersenhelft, waardoor de kans op verslaving groter wordt. Wanneer ouders een kind begeleiden en taal oefenen op de iPad, wordt ook de linker hersenhelft geactiveerd en kan dit wel een positieve invloed hebben.
• #5 Minder tijd op de iPad, achter de tv en op de computer zorgt voor meer tijd voor andere dingen. Samen naar een museum, speeltuin, of koken, zingen of knutselen bijvoorbeeld. Dit prikkelt weer de zintuiglijke ervaring en bevordert de interactie met volwassenen.

Zolang een digitaal beeldscherm een hulpmiddel is om te leren en slechts op deze manier wordt gebruikt, zijn de (meeste) deskundigen het erover eens dat het kinderen kan helpen om zich klaar te stomen voor de digitale volwassen maatschappij. Dat geldt niet voor kinderen jonger dan 2 jaar. Die kunnen beter geen toegang hebben tot iPads en televisies.

* Uhls et al. (2014). Five days at outdoor education camp without screens improves preteen skills with nonverbal emotion cues. Computers in Human Behavior, 39, 387–392.

** De kinderen in het onderzoek kijken op een normale schooldag 4,5 uur naar een tv, telefoon, tablet en spelcomputer.

[ssba]