Hoe zet ik mijn kind in zijn kracht?

Zoonlief komt thuis van school. Smijt zijn tas in de hoek van de keuken en roept gefrustreerd: ‘Mijn toets ging alweer slecht. Ik kan het niet. Ik ben dom!’  Wat we ook zeggen als ouders: het maakt niks uit. Herken jij dit ook? Misschien heeft jouw kind last van faalangst.

Moeilijk voor ons als ouder. We willen natuurlijk niks liever dan hem laten ervaren dat we trots op hem zijn en dat het niet erg is om fouten te maken. We zeggen dingen als ‘het gaat niet over goed of fout’, ‘van fouten maken leer je’ en ‘je bent goed zoals je bent’. Sterker nog dat het er zelfs bij hoort, bij leren én bij het leven. Toch maakt het niet uit wat we zeggen. Het beklijft niet. Hoe zet ik mijn kind nou in zijn kracht? Eerder heb ik al geschreven over zijn juf uit groep 5, die een complimentenboekje voor hem maakte. Dat heeft zeker geholpen en helpt nog steeds, maar ik ben altijd op zoek naar nieuwe dingen. Dingen die ik thuis kan gebruiken.

Hoe zet ik mijn kind in zijn kracht?

Zoals je wellicht wel weet, ben ik al een hele tijd ambassadeur van CliniClowns. Mijn vraag: hoe doen jullie dat nou? Want bij CliniClowns horen ze vaak terug dat kinderen door een ontmoeting met de clowns het ziek zijn vergeten. Dat ze zich door de clowns uitgenodigd en uitgedaagd voelen, dat ze laten zien wat ze kunnen. Ouders zien plotseling hun eigen gezonde kind weer terug, met blozende wangen en vol trots. CliniClowns weet uit ervaring dat spelen de kinderen weer ‘in hun kracht’ zet.

Wat doen de clowns nu om dit voor elkaar te krijgen? Dat wil ik voor dit artikel uitzoeken. Aan de hand van CliniClowns-verhalen uit de praktijk, krijg je een aantal tips over hoe je kinderen kunt laten ervaren dat ze trots op zichzelf mogen zijn. Handig voor die momenten waarop je als ouder denkt: Wat kan ik nu nog meer zeggen om duidelijk te maken dat je goed bent zoals je bent?

Hoe werkt een CliniClown?

CliniClowns komen spelen en nodigen kinderen uit om mee te doen. Spelen gaat altijd over dingen doen. Dat is verbonden met handelen. Zo stapt een kind uit het denken over zichzelf, naar het beleven. In spel overtreffen kinderen zichzelf vaak, tot hun eigen verrassing en die van de volwassenen om hen heen.

Het personage van de clown is nieuwsgierig en bekijkt de wereld met verwondering en fantasie. Daarmee staan ze dichtbij de beleving van een kind. In het spel van de CliniClowns gebeuren dingen die we als volwassenen in het dagelijks leven niet snel doen. De clown snapt soms maar weinig van hele gewone dingen of speelt juist dat hij de slimste is. Daarmee daagt hij het kind uit met oplossingen te komen. Het gevolg is dat kinderen zich trots voelen, uitgedaagd om in actie te komen.

Je kind in zijn kracht zetten. Tips van de CliniClowns.

Wat kunnen we als ouder leren van het spel van de CliniClowns? Bijvoorbeeld wanneer het gaat over de vraag wanneer kinderen gaan groeien van trots? En hoe je daar zelf de veroorzaker van kunt zijn? Laat je verrassen door onderstaande tips en probeer ze vooral ook thuis uit. Ik deed dat al.

# Tip 1: plezier hebben in het maken van fouten

Uit de praktijk van CliniClowns: Joris gaat als onderdeel van zijn fysiotherapiebehandeling met de fysiotherapeut wandelen in het bos. Clown Bes besluit mee te gaan. Joris is erg bang om te vallen. Buiten wandelen is voor hem een uitdaging. Bes vangt op dat Joris bang is, maar speelt dat ze niet in de gaten heeft waarom. Ze denkt dat hij bang is voor enge dingen die achter de bomen zijn verstopt. Ze gaat daarom heel stoer op pad, om ridders, heksen en boeven te vangen. Joris loopt achter de heldhaftige Bes aan en vergeet spontaan de angst om te vallen.

Om zelf uit te proberen: Verzin een activiteit waarin het doel dat je stelt, anders is dan we gewend zijn. Kies bijvoorbeeld een spelletje uit en probeer in plaats van te winnen, zo snel mogelijk te verliezen. Hoe slim kun je zijn in verliezen? Geef nadien een voor jou onverwachts compliment aan de medespeler op basis van wat je werkelijk zag tijdens de activiteit.

Mijn ervaring: Deze is erg grappig om samen te doen. Job is normaliter écht gebrand op winnen. Als ik eerlijk ben, heeft hij dat niet van een vreemde. 😉 Wij als ouders zijn allebei ook enorm fanatiek. Bewust verliezen is nog niet zo makkelijk, ontdekten wij tijdens een potje dammen.

Van te voren bespraken we hoe we het spel zouden spelen. Insteek was dat het fair moest zijn (dus wel volgens de damregels). Kun je twee stenen slaan, dan zou je dat ook moeten doen in het spel. Dat was soms nog wel een beetje lastig. Letterlijk omdenken!

Ik had een strategische zet in mijn hoofd met een dam. Job doorzag het en dwarsboomde mijn plan. Leukste was dat verliezen nu niet als verliezen werd ervaren. Het ging veel meer om het proces in plaats van om de winst. We hebben samen de grootste lol gehad. Ik complimenteerde hem achteraf over zijn zet met de dam. Ik zag hem bijna groeien. Deze gaan we zeker nog eens doen!

Tip 2: aandachtig zijn en benoemen wat je ziet

Uit de praktijk van CliniClowns: Soms vraagt een spelsituatie met een kind dat je als clown alleen maar kijkt, belangstelling hebt en bewondert. Voor clowns is dat wennen. Is dit wel spelen? Toch blijkt uit een onderzoek over het spelen binnen de revalidatie, dat ‘echt aandachtig zijn’ óók meerwaarde heeft bij kinderen. De clown ziet en volgt de handelingen van het kind, benoemt deze en erkent deze handelingen daarmee zonder waardeoordeel. Het kind voelt zich gezien en aangemoedigd. Aandacht hebben voor iemand, tilt een gewone oefening gek genoeg uit boven ‘het doen van een gewone oefening’. Je kunt als kind plotseling laten zien wat je kunt en dat is altijd fijn.

Om zelf uit te proberen: Kun je als je kind speelt, de tijd nemen om zonder woorden werkelijk te kijken naar wat hij of zij doet? Af en toe benoemen wat je ziet, zonder oordeel. Een vraag stellen, alleen als hij bij je opkomt. Wat gebeurt er als je op deze manier je kind ziet en volgt?

Mijn ervaring: Leuke oefening. Op de Pabo heb ik heel wat kindobservaties gedaan. Op de Pabo ging me dat prima af. Bij mijn eigen kind vind ik dat toch lastiger. Het valt me op dat ik vaak toch een emoties meegeef (ook non-verbaal) in mijn communicatie naar Job. Job wil graag een salto op de trampoline kunnen. Dat oefent hij al een tijdje, maar het is nog best lastig. Een combinatie van veel oefenen en ook bang zijn om te vallen.

Ik zit op het muurtje naast de trampoline en hoor mezelf zeggen: ‘Probeer het nog een keer’, ‘oh bijna’. Niet erg neutraal. Als ik dat al bij trampolinespringen doe, dan doe ik dat vast ook bij andere (dagelijkse) dingen. Mooi om hier bewust van te zijn. 

Tip 3: uit de routine en in het hier en nu

Een verhaal uit de praktijk van CliniClowns: De CliniClown staat, zo wordt wel gezegd, in het hier en nu. Hij begint zijn spel door goed om zich heen te kijken, onderzoekend en spelenderwijs. De gewone wereld kan daardoor zomaar van betekenis veranderen. Een stoel wordt een vliegtuig, een infuuspaal wordt de doelpaal van een spannende voetbalwedstrijd.

Op de afdeling kinderoncologie spelen de clowns voetbal. De aanwezige kinderen zijn allemaal verbonden met slangetjes aan infuuspalen. Die lijken net doeltjes, dus schoppen de clowns een bal tussen de palen van Mara en Bram door. Mara springt op en loopt achter de bal aan. Haar vader kan nog net op tijd haar infuuspaal vastpakken en krijgt ook een rol in de strijd. Het duurt niet lang meer voordat hier de allereerste ‘infuuspaalvoetbalwedstrijd’ ter wereld begint. Kinderen ‘vliegen’ over de afdeling, met de ouders met infuuspaal erachteraan. De kinderen waren voor even compleet vergeten dat ze verbonden waren aan het infuus.

Om zelf uit te proberen: Ook woorden kunnen onderzocht worden en van betekenis veranderen. Ga maar eens letterlijk iemand doorzagen over een bepaald onderwerp. Om op ideeën te komen, hoef je alleen maar goed te kijken naar een woord. Maak vandaag eens geen complimenten zoals je het gewend bent te doen, maar heb een gesprek over complimenten maken. Wat is het? Wat kan het nog meer zijn? Hoe voel je je dan? Als je samen hebt bedacht wat het is, dan kun je terugdenken aan de dag, en allebei zoeken naar een moment dat aansluit bij jullie complimentenonderzoekje.

Mijn ervaring: bij deze moest ik direct denken aan het kwaliteitenspel uit het boek van kindercoach Charlotte. Toen hebben we als gezin achteraf hele leuke gesprekken gehad over wat een compliment met je doet. Tijd om dat spel weer een keertje te spelen. 

Tip 4: veranderen van status

Een verhaal uit de praktijk: Hafid moet steppen van de fysiotherapeut. Clowns Bes en Soesa gaan meedoen. Soesa gaat tegen Hafid strijden. Wie is de beste stepper? Hafid voelt zich door de wedstrijdjes met Soesa enorm uitgedaagd. Hij blijkt al gauw ‘de opperbeste stepper van de wereld’ te zijn. Soesa verliest alle wedstrijden, Bes is de strenge scheids. Volgens de therapeut stept Hafid harder dan normaal. Hij heeft veel plezier in het spel, waardoor hij het oefenelement vergeet en geniet van zijn status als ‘opperbeste stepper van de wereld’.

Om zelf uit te proberen: Altijd moeder? Nu eens niet! Kun je spelen met je status en je rol waardoor je je je rol als autoriteit (ik ben de ouder) bij momenten kunt afwisselen met die van een lage status (ik stel vragen en volg de ander in wat hij doet en zegt).

Mijn ervaring: Deze vond ik best lastig. Belangrijkste is om je kind leidend te laten zijn. Je hoeft niet perse in een volgende rol te zitten. Maar door bewust ‘onwetende’ vragen te stellen, geef je je kind de kans om in de spotlight te laten staan. Je kind wordt daardoor gemotiveerd om dingen aan jou uit te leggen. Daarmee krijgt je kind een actieve rol en plezier in ‘beter weten’. 

Wij gingen naar de supermarkt. Normaliter heb ik het lijstje, lege flessen en tassen in de hand en vraag ik hem (soms) of hij meegaat. Nu vroeg ik aan hem of hij mee ging naar de supermarkt. Job zei ‘ja’ en ik vroeg hem of hij even mee wilde denken. Wat hadden we nodig. Hij maakte zelf het boodschappenlijstje, pakte de tassen en nam het initiatief. Ik herhaalde veel van wat hij zei (TIP!). ‘O ja, de tassen moeten ook mee’. Hij wist zo al een paar dingen te benoemen die we nodig hadden. In de supermarkt las hij het lijstje voor en volgde ik hem. Het was erg leuk om te doen, maar tegelijkertijd vond ik het echt lastig. Ik heb teveel in mijn hoofd wat er nog moet gebeuren en leef daardoor soms te gejaagd en te doelgericht. Mooie les voor mij om wat meer in het moment te zijn als ik bij Job ben. Ik merk dat hij groeit van deze dingen. Ook één die we erin houden!

Succes ervaren: ik kan dit!

Pedagogen onderstrepen dat ‘succeservaringen’ (zoals hierboven in de voorbeelden) belangrijk zijn voor de ontwikkeling van een positieve eigenwaarde. Door dingen te ondernemen en uit te proberen kan een kind zich trots en kundig voelen. En dat voelen heeft veel invloed op hoe je over jezelf denkt.

Omdat spelen en het ervaren van trots en kundigheid zo verbonden blijken te zijn met elkaar, wordt CliniClowns op steeds meer plekken uitgenodigd samen te werken met zorgprofessionals tijdens de behandeling. Bijvoorbeeld in de kinderrevalidatie, waar kinderen veel te maken krijgen met dingen die (nog) niet goed gaan en de druk van moeten oefenen. Een van de fysiotherapeuten uit Groot Klimmendaal zegt hierover: “Kinderen oefenen met de clowns uit enthousiasme en gaan sneller vooruit. Door de aanwezigheid van CliniClowns durven kinderen grenzen op te zoeken en te verleggen en dat is erg belangrijk voor een goede behandeling.”

MoodKids is ambassadeur van CliniClowns. Dit artikel is in samenwerking met Charlotte Langemeijer van CliniClowns geschreven.

 

Bewaar dit artikel op Pinterest:

          

[ssba]