Teken je gesprek: een goed hulpmiddel om gedrag te veranderen.

In mijn vorige blog over jokken en liegen schreef ik dat achter elk gedrag van je kind een positieve intentie zit. Dat dat gedrag op dat moment voor je kind het beste is. Of ooit het beste was en dat het er daarom mee door is gegaan.

Bijvoorbeeld: je kind laat al zijn kleren achter zich aan slingeren. Dat doet het omdat dat tijd scheelt: in plaats van op te ruimen, kan het spelen. Stel dat je bij de eerste keer dat dat voorvalt na een of twee waarschuwingen de kleren in een vuilniszak propt en wegzet, dan zal je kind de volgende keer de spullen echt wel gaan opruimen. Maar stel dat je niet zo consequent bent geweest en na veel gemopper zelf bent gaan opruimen of de kleren zelf in de was hebt gestopt, dan heeft dat laten slingeren effect gehad. Dus het kind leert dat hij met dat gedrag voordeel heeft.

Zo is het met veel gedrag. Als het uit de hand loopt kan het heel goed werken om er over te praten en dat gesprek te tekenen.

Lees ook: Kwaliteiten van je kind samen ontdekken

 

Teken je gesprek

Adinda de Vreede heeft een methode ontwikkeld waarmee je gedrag kan visualiseren en uiteindelijk veranderen: teken je gesprek (over gedrag/ over faalangst. www.tekenjegesprek.nl). Voor hulpverleners een heel handige methode, maar als ouder kan je een eenvoudige versie ook gebruiken. Ga een gesprek aan met je kind en probeer er zonder oordelend te zijn, achter te komen wat er speelt. Een voorbeeld.

Stel je kind kan zich slecht concentreren in de klas.

# Je begint ermee om te vragen: wat gaat goed en wat gaat niet goed?

Goed gaat: rekenen, computerspelletjes, knutselen, voetballen. Schrijf dat in groene rondjes.

Niet goed gaat: luisteren naar uitleg, mijn taak afmaken, in een groepje werken, taal. Schrijf dat in rode rondjes.

Zorg dat aan de groene kant evenveel dingen staan als aan de rode kant.

# Dan ga je je focussen op wat niet goed gaat. Vraag aan je kind waar het vooral niet goed gaat: bijvoorbeeld bij het luisteren naar uitleg.

Zet dat in het middelste rondje en ga inventariseren wat daarbij hoort: niet goed verstaan, te veel afleiding, kinderen praten, te snel afgeleid. Als je alles in kaart hebt (en check dat bij je kind!) , ga je naar de volgende stap.

Verder verdiepen

# Je vraagt nu aan je kind wat vraag je wat het wil gaan uitspitten. Bijvoorbeeld: te snel afgeleid. Je gaat dan een kettingtekening maken: groen gaat goed, oranje een beetje en rood gaat niet goed.

# Je begint met een concrete situatie: de leerkracht ging spelling uitleggen. Ik ging rechtop zitten, deed mijn boek open op de goede bladzijde en ging luisteren. Zet dat alles in groene rondjes.

# Zet er dan bij wat je kind op dat moment dacht: ik ga goed opletten, want ik vind dit moeilijk. Doe dit in gedachtewolkjes.

# Zet er in de getande vormen de gevoelens of kwaliteiten bij.

Zie verder bij de tekening. Bespreek dit zonder oordeel.

 

Je ziet hier dan dat de positieve intentie van je kind is om niet op te letten, dat het niet kan falen. Nu kan het zeggen: ‘Ik snap spelling niet omdat ik niet heb opgelet. Ik zat met anderen te praten.’ Dus op dat moment had dat zijn effect, maar op de lange duur geeft het problemen. Als een kind dat inziet ga je vragen: ‘Als je zo kijkt naar wat er gebeurt, hoe zou je het de volgende keer anders kunnen doen?’

#Als een kind een idee heeft, geef je het een compliment en zet je dat er in blauw bij. En maak er dan een actie van.

# Soms moet het hulp vragen aan bijvoorbeeld de leerkracht. Bespreek dan met je kind hoe hij dat gaat vragen.

# Kijk ook of je kind al goed gereageerd heeft, zet dat er dan in groen bij: dit was een goede actie. En zet er de helpende gedachte bij: laat ik maar weer opletten.

#Als je kind het moeilijk vindt om alternatief gedrag te bedenken, help hem dan op een neutrale manier: ‘Kan ik je een tip geven… of wat vind je van…”

Je ziet ook dat er helpende (groene) en niet-helpende (rode) gedachten zijn.

Andere tips

Je kan je kind helpen om helpende gedachten te ontwikkelen met het Helpende Gedachten Spel van Adinda de Vreede en in mijn boek Hoe houd je het gezellig thuis? heb ik er ook een spel voor: ben je chauffeur of passagier?

Helpende gedachten ontwikkelen is heel handig bij veel dingen, zoals het omgaan met faalangst, het  aandurven van een nieuwe uitdaging, etc. Probeer maar!

Orthopedagoog en kindercoach Charlotte Borggreve heeft een boek geschreven: ‘ Hoe houd je het gezellig thuis?”. Het is een doe-boek met praktische tips en methodes, die Charlotte zelf in haar praktijk gebruikt. Dingen die je makkelijk zelf met je kind kunt doen, gewoon als spelletje of gezellig samenzijn.

Meer informatie over haar boek vind je hier.

[ssba]