Zo help je je kind omgaan met de dood

De dood. Het gebeurt meestal onverwachts. Een huisdier, opa, oma of erger wordt ziek en gaat dood. En dat is moeilijk. Ook voor een kind, voor wie omgaan met emoties vaak nog lastig is. De Dood. Kun je je kind hierop voorbereiden? En hoe ga je ermee om als het al te laat is? Ik zocht het uit. En die inzichten had ik zelf liever eerder gehad.

Foto gemaakt door Pim Geerts

Mag ik nog wel op opa springen?
Begin dit jaar belandde mijn vader een beetje onverwachts in het ziekenhuis. Het zag er slecht uit dus ik heb letterlijk op weg naar het ziekenhuis gegoogled naar informatie wat een driejarige hier al van snapt. Mijn dochter kreeg namelijk meer mee dan ik dacht! Zo stond ze erop om een keer mee te gaan naar het ziekenhuis. Google zei dat je dit vooral moest doen als je kind dit zelf aangeeft. Ze liep als een zwarte zwaan met balletpak aan door de ziekenhuisgangen. En had die dag (de dag dat mijn vader overleed) een eerste hulp kruisje op mijn hand getekend. Ik geloof toch helemaal niet in voortekenen!

Na het overlijden van mijn vader begon de rollercoaster aan emoties. En ook het vragenvuur van mijn dochter: ‘Kan hij nu niet meer praten? Straks is hij weer wakker toch? Mag ik nog wel op hem springen? Waar brengen ze hem dan naartoe?’ Ik geloof niet in voortekenen, maar ook niet zo in het hiernamaals. Wat vertel je dan? Wij hebben verteld dat opa dood is, niet meer terugkomt en een sterretje is. Waar je hoi tegen kunt zeggen. Dat gaf haar wat rust.

Vier manieren om je kind te helpen omgaan met de dood

1# Geef je kind de ruimte
Een kind is niet continue verdrietig. Een kind wisselt bezig zijn met het overlijden af met gewoon spelen. Dat moet ook gewoon kunnen. Sterker nog, de dagelijkse routine weer oppakken helpt je kind te weten dat het weer goed komt. Geef je kind dus gewoon de ruimte voor alledaagse dingen. Als je tussendoor ook maar ruimte laat voor verdriet.

2# Toon zelf ook emoties
Een kind rouwt meestal anders. En toont misschien ander gedrag, dat helemaal niet op rouw lijkt. Bijvoorbeeld concentratieproblemen, terugval in zindelijkheid, dwars zijn enzovoort. Zoals in alle lessen in opvoedland geldt daarom ook hier voorbeeldgedrag: je mag verdrietig zijn! Zo weet je kind ook dat hij zijn emoties mag tonen en mag huilen als het daar behoefte aan heeft.

3# Praat met je kind
Soms vindt een kind het moeilijk om te gaan met emoties. Of wil het je niet belasten, omdat hij ziet dat jij ook verdriet hebt. Praat open over jullie verdriet. Probeer herinneringen op te halen met foto’s of verwerk dingen van de overledene luchtig in een spel. Uiteraard kun je ook een kinderboek voorlezen. Zelf las ik Lieve oma Pluis van Dick Bruna voor. En onlangs ook Doodgewoon* van Bette Westera. De illustraties zijn eerlijk gezegd niet zo mijn smaak, een beetje duister. Maar de teksten komen hard binnen (bij mij!). De gedichten gaan over alledaagse dingen die niet meer hetzelfde zijn en laten je nadenken en verwonderen.

4# Vertel niet dat de overledene slaapt
Vooral jonge kinderen denken dat de overledene zo weer op kan staan. Dood zijn is niet te bevatten. Als je vertelt dat de persoon slaapt, kan hij of zij angstig worden om zelf te gaan slapen. Vertel eerlijk dat de persoon dood is en probeer uit te leggen wat dat betekent.

Hoe gaat het nu?
Ook na 9 maanden is mijn dochter nog best vaak met opa bezig. En ze voelt ook haarfijn aan als ik er mee bezig ben. ‘Mis je opa? Ik ook, maar ik vind hem niet meer zo lief, omdat hij dood is.’ Daar moet je het mee doen, pap J.

 

* Het boek Doodgewoon, won tijdens de Kinderboekenweek de Gouden griffel 2015 en, besteedt uitgebreid aandacht aan de dood.

 

Heb jij ook ervaring met die onderwerp? Dan zijn we heel benieuwd hoe je ermee omgaat en hoe jij je kind helpt omgaan met de dood? Deel het hieronder of op Facebook!

[ssba]