Verstopping stoppen

Jaarlijks hebben meer dan 100.000 kinderen in de leeftijd van 0 – 18 jaar last van verstopping (obstipatie) en bijkomende poepproblemen, zoals vieze broeken (poepongelukjes), plasongelukjes of blaasontstekingen. Het is een lastig probleem, omdat de oorzaken van het ontstaan van de verstopping meestal niet helder zijn. Het is logisch dat ouders, wanneer ze merken dat hun kind last heeft van verstopping of dit vermoeden, naar de dokter gaan met de achterliggende gedachte dat het gaat om een fysieke/medische aangelegenheid.

Laxeren
Het is inderdaad verstandig om bij de dokter het poepprobleem te laten inventariseren. Wanneer er sprake is van obstipatie zijn laxeermiddelen nodig, vaak voor langere termijn. Obstipatie ontstaat meestal door onbewust of bewust ophoudgedrag, negeren of uitstellen van aandrang, waardoor de poep zich gaat ophopen, harder wordt en poepen lastiger en pijnlijker gaat worden, waardoor het kind niet meer kan, wil of durft te poepen. In een aantal gevallen helpen laxeermiddelen samen met wat aanpassingen in de leefstijl (voeding, vocht en beweging), om verstopping op lange termijn te bestrijden. Mijn praktijkervaring in de afgelopen tien jaar heeft echter vooral laten zien, dat laxeermiddelen op korte termijn lijken te helpen en na verloop van tijd er terugkeer van verstopping ontstaat. Dan is er, naast de laxeermiddelen, meer voor nodig om de poepproblemen op lange termijn te verbeteren of op te lossen.

Op zoek naar de shit…hoe dan?
In de meeste gevallen (ruim 95%) is er geen sprake van een medische/lichamelijke oorzaak. Het is moeilijk om bij of met het kind te onderzoeken, welke (onbewuste) redenen het kind kan hebben voor het ontstaan of in stand houden van het poepprobleem. Geen kind wil namelijk opzettelijk in de (letterlijke of figuurlijke) shit zitten. Veel kinderen vinden het lastig of rot om te praten over hun poepprobleem. Heel begrijpelijk, want poepen is iets normaals en een dagelijks terugkerend iets en iedereen kan het, zelfs een baby. Dus als zo iets simpels niet lukt, dan voelt het kind vaak schaamte en schuld over dit ‘falen’ en ontstaat er onzekerheid, ontkenning en soms een negatief zelfbeeld.

>> LEES HIER: Falen is balen (artikel over faalangst)

Omdat het kind al (over)belast is met dit probleem en zorgen hierover, prefereer ik om met ouders op onderzoek te gaan zonder het kind. Immers, de ouders zijn de ware connaisseurs van hun kind(eren) en niet de professionals, die kinderen vooral in een vreemde –vaak onveilige, onwennige- situatie ontmoeten. Het kan een tijdje duren voordat het kind zich vertrouwd voelt, een vertrouwensband met de professional is opgebouwd en het kind durft of wil spreken over zijn of haar shit. En dan nog weet het kind vaak niet, wat heeft gemaakt dat er verstopping is ontstaan en hoe dit dus te stoppen. Verreweg de meeste ouders vinden het fijn om zonder het kind vrijuit te kunnen praten, waarbij zij zich niet bezwaard hoeven te voelen om hun kind te belasten met hun zorgen en/of gevoelens.

Oorzaken
De oorzaken van verstopping kunnen behoorlijk divers zijn; tal van redenen kan het kind hebben om bewust of onbewust ophoudgedrag te laten zien:

• kindfactoren zoals perfectionistisch, vasthoudend karakter, gevoeligheid voor prikkels, uitstelgedrag of doorgemaakte trauma’s
• gezinsfactoren zoals relatieproblemen tussen ouders, opvoedingsstijlen door ouders, ziekte/psychische/psychiatrische problemen bij (één van de) ouders, geboorte of sterfgeval binnen het gezin of familie
• omgevingsfactoren zoals school, opvang, hygiëne toiletten, ontbreken van privacy op toilet, sport, clubjes, vriendjes, taal of cultuur

Ondersteuning aan en motivatie bij ouders én kind
Ik ben een voorstander om ouders te motiveren en ondersteuning te bieden, hoe te handelen naar het kind én omgeving, zoals familie, (ouders van) vriendjes en school/opvang, met als doel het bevorderen van de autonomie bij het kind. Dat is nodig bij het kind om uit zichzelf op tijd naar de wc te gaan om te poepen. Wanneer ouders zich begrepen en gehoord voelen en (oorzaken van) het poepprobleem begrijpen, raken zij gemotiveerd en kunnen zij, zonder boos te worden, verdrietig of teleurgesteld te zijn, hun kind positieve ondersteuning geven. Daardoor voelt het kind zich begrepen, gehoord en ondersteund en wordt het gemakkelijker om in gesprek te raken over de poepproblemen. Ouders kunnen hun kind uitleggen wat er speelt, hun kind ontschuldigen (het kind doet het niet met opzet) en afspraken maken. Zo raakt het kind gemotiveerd om mee te werken. Het kind kan dan zelf (met hulp van laxeermiddelen) met de ondersteuning van ouders en afspraken, de verstopping stoppen en de baas worden over buik en poep. Er ontstaat letterlijk en figuurlijk beweging en verandering op de lange termijn en niemand zo trots als het kind (en natuurlijk ouders) dat hij of zij dit voor elkaar heeft gekregen.

[ssba]