Gelukkige ouders zorgen voor gelukkige kinderen!

Opvoeden! Ik zei het al eerder; iedereen kan opvoeden. De één heeft er misschien iets meer feeling, meer tijd, meer zin en meer geduld voor dan de ander. Waar het om gaat, is dat het kind, de onvoorwaardelijke steun en liefde van ouders blijvend voelt. Dat kan zichtbaar en onzichtbaar zijn.

Opvoedprogramma’s

De laatste jaren wordt de focus steeds weer gelegd op de ‘kunst’ en het ‘belang’ van het opvoeden. De opvoedprogramma’s vliegen ons om de oren. Op internet, in boeken, magazines en vooral op tv. Heiligt het doel wel de middelen? Want wat is eigenlijk het doel van deze opvoedprogramma’s? De tv-opvoedprogramma’s vind ik nogal sensatiebelust. Mijn maag draait zich om als ik zie hoe de kwetsbaarheid van ouders en kind op beeld wordt gevangen en de wereld overgaat. Waar zijn de rechten van het kind? Heeft het kind wel toestemming gegeven hiervoor? Wat zijn de gevolgen op kortere en langere termijn, voor ouders en voor kind? Daarbij ligt de focus op gedragsproblemen en gewenste gedragsverandering van het kind met behulp van opvoedtips. De redenen die ouders hebben om (bewust of onbewust) te doen zoals ze doen, blijven vaak onderbelicht.

Mijn ervaring, en van vele collegae, is dat ouders door de vele opvoedprogramma’s, gaan twijfelen aan hun capaciteiten wat betreft het opvoeden en onzeker worden. En vervolgens bedenken dat zij hulp nodig hebben bij de opvoeding. Zogenaamde opvoedgoeroe’s laten op overtuigende wijze weten dat diverse protocollen zouden gevolgd moeten worden, in het belang van een gezonde ontwikkeling van het kind. Die focus op opvoedprotocollen: ik kan daar boos over worden en gefrustreerd van raken.

Belangrijker vind ik het dat ouders lekker in hun vel zitten en er (tijdig) oprecht naar hen geluisterd wordt. Zodat ouders ondersteuning kunnen krijgen, wanneer nodig. Niet in de eerste plaats bij het opvoeden, maar vooral om ouders weer op de rit te krijgen. Wat daar ook voor nodig moge blijken. Het ouderlijk welzijn beïnvloedt namelijk voor een flink deel de opvoeding, en dus het welbevinden, van het kind. Ik zal proberen dat uit te leggen. Er zijn diverse factoren die het welzijn en de ontwikkeling van het kind kunnen beïnvloeden; positief (bescherming) of negatief (risico):

1. Het kind zelf; het karakter, mogelijke ziekten/stoornissen waarmee het kind behept is, eventueel doorgemaakte (onverwerkte) trauma’s.
2. De omgeving en/of situatie waarin het kind zich dagelijks bevindt; zoals school, clubjes, kinderopvang, familie, oppas, maar ook cultuur en geloof spelen een rol.
3. Het gezin; relatie tussen ouders, ziekten/stoornissen bij (één van de) ouders en de opvoeding.

Focus

Wanneer ouders zich goed voelen en vertrouwen hebben in hun eigen kunnen, komt het met die opvoeding wel goed. Ook als het kind een wat moeilijker karakter heeft of als de omgeving niet altijd even optimaal is. Ouders spelen nu eenmaal een prominente rol in het welzijn van hun kind. Als ouders, om wat voor een reden dan ook, niet lekker in hun vel zitten, wordt het behoorlijk lastig om nog aandacht en energie te hebben voor de opvoeding. Ouders kunnen gestresst raken, gaan mogelijk op hun tenen lopen en een burn-out of depressie ligt dan al snel op de loer. Met als mogelijk gevolg dat kinderen ook niet lekker in hun vel gaan zitten en er wellicht gedragsproblemen ontstaan of dat er zich belemmeringen in een gezonde ontwikkeling gaan voordoen. Want kinderen spiegelen hun ouders, verbaal, maar vooral non-verbaal, vanuit liefde en loyaliteit binnen het gezinssysteem.

Ouderlijk welzijn

Het lijkt dan logisch dat ingeroepen hulpverlening/professionals zich in eerste instantie richten op (het welzijn van) de ouders. Zij zijn immers de uitvoerders van de opvoeding. Wat hebben de ouders nodig om zich (weer) goed te voelen en ontspannen te kunnen opvoeden? Helaas gebeurt het vaak (gelukkig niet altijd) dat de hulpverlening een vermanend vingertje heft richting ouders over de opvoeding. ‘OMA’ komt om de hoek kijken. Niet de echte oma 😉 maar Oordelen, Meningen en Adviezen! Het oordeel wordt vaak geveld dat de opvoeding niet goed gaat, dat ouders moeten worden bijgestuurd en zo gedragsproblemen bij het kind bestreden kunnen worden en eventuele belemmeringen in een gezonde ontwikkeling van het kind opgeheven worden. De mening is hierbij dat de ouders het verkeerd doen en moeten bijleren en dat ouders (en kind) baat hebben bij opvoedtips en opvoedcursussen. Deze worden dan ook snel geadviseerd.

Het is waar dat opvoeding inderdaad voor een aanzienlijk deel het gedrag en ontwikkeling van het kind beïnvloedt. Maar het is ook waar dat de manier waarop de opvoeding verloopt, afhankelijk is van het welzijn (en de omgeving/situatie) van de uitvoerders van die opvoeding, de opvoeders, de ouders! Het loont dan ook om het welzijn van de ouders centraal te stellen, in plaats van de opvoeding. Waarom? Ik heb vertrouwen in het kunnen van ouders en de liefde die zij voelen voor hun kind. Maar soms zijn er periodes, omstandigheden of situaties waarbij ouders het (even of langer) niet trekken. Opvoedtips helpen ouders en kind op korte termijn, maar kunnen niet worden volgehouden. Wat op lange termijn helpt, is een luisterend oor en gerichte en gemeende ondersteuning aan ouders om hen weer op de rit te krijgen. En dan komt het met die opvoeding wel weer goed.

[ssba]